Tarihin LGBT da Matsayarsa a Najeriya: Gwabzawar 'Yanci da Dokoki Tsaurara

top-news


Daga Zaharaddeen Ishaq Abubakar, Katsina Times 

Tarihin LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender) yana da tsawo kuma ya shafi al'adu da kasashe daban-daban. An fara amfani da kalmar LGBT a cikin shekarun 1990 domin haɗa dukkan kungiyoyin da suke fuskantar wariya bisa ga jima'i ko jinsi. An yi gwagwarmaya daban-daban na neman 'yancin LGBT a wurare da dama na duniya. A lokacin daular Roma da wasu tsofaffin al'adu, ana samun shaida na kasancewar mutane da suke bi da jinsi da kauna daban-daban.

 Dangantaka Tsakanin LGBT da Tattalin Arzikin Duniya
Kungiyar Tattalin Arziki ta Duniya (IMF) da Bankin Duniya sun bayyana cewa haɗewar LGBT cikin al'umma na iya kawo ci gaba a fannin tattalin arziki. Kasashen da suka amince da hakkin LGBT suna ganin ci gaba a bangaren ayyukan yi, zuba jari, da kuma bunƙasar kasuwanci. Haka nan, haɗewar LGBT yana rage talauci da kuma rashin aikin yi.

 Manufar LGBT a Kasashen Duniya
Manufar LGBT a kasashen duniya tana da bambanci sosai. A wasu kasashe, an karɓi hakkin LGBT tare da ba su cikakken 'yanci da kare hakkin su. Misali, kasashe irin su Canada, Amurka, da yawancin kasashen Turai sun amince da hakkin LGBT. A wasu kasashe kuwa, musamman na yankin Gabas ta Tsakiya da Afirka, akwai tsauraran dokoki da suka haramta kauna da jima'i tsakanin jinsi ɗaya.

 Kasashen da Suka Magance Matsalar LGBT
- Amurka: Ta halatta aure tsakanin jinsi ɗaya a shekarar 2015 bayan hukuncin kotun kolin kasa.
- Canada: Ta amince da auren jinsi ɗaya a shekarar 2005 kuma tana da tsauraran dokoki na kare hakkin LGBT.
- Brazil: Ta halatta auren jinsi ɗaya a shekarar 2013 kuma tana da dokoki masu kare hakkin LGBT.
- Kasashen Turai: Yawancin kasashen Turai sun halatta auren jinsi ɗaya kuma suna kare hakkin LGBT. Misali, Spain ta halatta auren jinsi ɗaya a shekarar 2005, yayin da Jamus ta halatta shi a shekarar 2017.

 Alakar LGBT da Gwamnatin Najeriya: Matsayar Gwamnati Tun daga 1999 zuwa 2024
 1999-2007: Gwamnatin Olusegun Obasanjo
A lokacin mulkin Olusegun Obasanjo, batun LGBT bai samu karɓuwa ba a cikin manufofin gwamnati. A wannan lokacin, ana ganin lamarin a matsayin wani abu da ya saba wa al'adun Najeriya. Babu dokoki na musamman da aka kafa a wannan lokacin don kare hakkin LGBT, kuma wariyar LGBT tana nan karara.

2007-2010: Gwamnatin Umaru Musa Yar'Adua
Gwamnatin Umaru Musa Yar'Adua ma ta ci gaba da wannan matsaya. A wannan lokaci, ba a samu wani sauyi ba game da al'amuran LGBT. Har yanzu, an yi watsi da batun tare da ganin cewa yana saba wa al'adu da addinan Najeriya.

 2010-2015: Gwamnatin Goodluck Jonathan
A cikin wannan lokaci, an kafa dokar da ta fi ƙarfi kan al'amuran LGBT a Najeriya. A shekarar 2014, shugaban kasa Goodluck Jonathan ya sanya hannu kan dokar da aka fi sani da "Same Sex Marriage (Prohibition) Act." Wannan dokar ta haramta auren jinsi ɗaya da kuma kowane irin aiki da ya danganci LGBT. Ta kuma tanadi hukuncin daurin shekaru goma zuwa goma sha huɗu ga duk wanda ya saba wa dokar.

 2015-2023: Gwamnatin Muhammadu Buhari
A zamanin Muhammadu Buhari, dokokin da suka haramta al'amuran LGBT sun ci gaba da aiki. Gwamnatin Buhari ta kara tabbatar da cewa Najeriya ba za ta karbi lamarin LGBT ba. Har yanzu akwai tsauraran dokoki da suke hukunta wadanda suka aikata laifuka da suka danganci LGBT.

 2023-2024: Gwamnatin Bola Ahmed Tinubu
Tun daga lokacin da Bola Ahmed Tinubu ya hau kan mulki a shekarar 2023, babu wani bayani da ke nuna sauyin matsayar gwamnati kan lamarin LGBT. Duk da cewa akwai kungiyoyi da ke fafutuka don kare hakkin LGBT, har yanzu gwamnatin Najeriya tana tsayawa kan matsayar da ta saba wa karbar wannan lamari cikin al'umma.

 Yarjejeniyar Samoa da Tasirinta
Rahotanni sun nuna cewa yarjejeniyar tana kunshe da wasu dokoki da suka tilasta kasashe masu tasowa da marasa ci gaba su goyi bayan neman hakkokin Maɗigo, Luwaɗi da Auren Jinsi (LGBT) a matsayin sharadin samun tallafi daga kasashen da suka ci gaba.

An sanya wa yarjejeniyar suna ne da tsibirin Samoa, inda aka rattaba hannu a ranar 15 ga Nuwamba, 2023. Duk da adawar kasashen da suka kiyaye darajojin Musulunci da Kiristanci, yarjejeniyar tana kara samun karbuwa.

An samu labarin tabbatar da yarjejeniyar a Najeriya ne a ranar Litinin, 1 ga Yuli, lokacin da Ministan Kasafin Kudi da Tsare-Tsare na Kasa, Alhaji Abubakar Atiku Bagudu ya tabbatar da sa hannu ga kudurin cigaban a wani taro da Kungiyar Tarayyar Turai (EU) ta shirya a Abuja.

Amma a ranar Laraba, mai taimaka wa Bagudu kan harkokin yada labarai, Bolaji Adebiyi, ya bayyana cewa takardun da gwamnatin tarayya ta sanya wa hannu, wadanda Ministan Kasafin Kudi ya ambata a lokacin taron EU, sun shafi cigaban tattalin arzikin Najeriya ne kawai. Ya tabbatar da cewa babu wata maganar LGBT ko auren jinsi guda a cikin takardun, yana mai cewa ba daidai bane a ce Najeriya ta amince da wadannan dabi'u.

Adebiyi ya kara da cewa abin da Bagudu ya sanya wa hannu yana da alaka da kudaden ciniki na dala biliyan $150.

Lokacin da aka tuntubi kakakin Ministan Shari’a, Kamarudeen Ogundele, game da rikicin da yarjejeniyar Samoa ta haifar, ya ce zai gudanar da bincike amma bai bada amsa ba har zuwa lokacin hada wannan rahoto.

Rahoton Daily Trust ya nuna cewa wani lauya da ke Lagos kuma Shugaban Kwamitin Hakkin Dan Adam da Tsarin Mulki na Kungiyar Lauyoyin Afrika (AfBA), Sonnie Ekwowusi, ya nuna damuwarsa game da wannan cigaba a wani rubutu da ya yi a ranar Laraba. Ya bayyana cewa yarjejeniyar Samoa tana barazana ga ikon mallakar Najeriya da Afrika baki daya.

Ekwowusi ya tambayi dalilin da yasa Najeriya ta canja ra'ayi bayan kin sanya hannu a baya. Ya kuma jaddada cewa hukumomin Najeriya suyi bayani kan dalilin da yasa suka sanya hannu kan wannan yarjejeniya.

Kakakin Majalisar Wakilai, Rabiu Yusuf, ya tabbatar da cewa yarjejeniyar Samoa ba ta zo gaban Majalisar Dokoki ta kasa ba domin a duba ta.

Kungiyoyin farar hula na Afrika sun nuna damuwa game da wannan cigaba, suna mai cewa abin kunya ne ga Najeriya idan ya tabbata cewa an sanya hannu kan yarjejeniyar.

Haka kuma, Abubakar Akande, Sakataren Gudanarwa na Majalisar Koli ta Harkokin Addinin Musulunci ta Najeriya (NSCIA), ya bayyana cewa matsayinsu game da auren jinsi guda ko LGBT bai canja ba.

Barrister Richard Kakeeto ya yi kira ga 'yan Najeriya su kalubalanci shugabanninsu game da wannan yarjejeniya, yayin da Mrs. Omoye Olaye ta nemi Shugaba Bola Ahmed Tinubu ya janye sa hannu kan yarjejeniyar.

Daily Trust ta kuma tunatar da cewa tsohon Shugaba Jonathan ne ya sanya hannu kan dokar da ta haramta dangantakar jinsi guda a shekarar 2014, wadda ta kunshi hukuncin daurin shekaru 14 a gidan yari.

Tun daga shekarar 1999 har zuwa 2024, gwamnatin Najeriya ta kasance tana da tsauraran matsaya kan batun LGBT. Dokokin da aka kafa a shekarar 2014 sun haramta duk wani abu da ya danganci LGBT a kasar, kuma gwamnatin Najeriya ta ci gaba da tabbatar da wadannan dokoki ba tare da wani sassauci ba.

Wannan bayani ya nuna cewa Najeriya har yanzu tana tsaye kan matsayarta na kin amincewa da lamarin LGBT a cikin al'ummar ta.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *